Pielęgnowanie drzew i krzewów

Zakres możliwych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych w obrębie koron drzew, został ustawowo ograniczony w art. 87a ust. 2 ustawy o ochronie przyrody.

Prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu:

1. usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;
2. utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;
3. wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa.

Wyjaśnienia:

ad1. usunięcie suchy gałęzi, które poznamy po braku liści, ale także m.in. po ubytkach w korze. Ponadto są one również podatne na złamanie, a przy poruszaniu – np. pod wpływem wiatru – wydają charakterystyczne skrzypiące dźwięki.

ad2. utrzymywanie uformowanego kształtu korony dot. jedynie drzew o pokroju kulistym, kolumnowym lub innym, zakupionych już w takiej formie w szkółce.

ad3. specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa polegają na przywróceniu środka ciężkości korony.

Specjalistyczny zabieg w celu przywróceniu statyki drzewa wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, wskazującej na konieczność przeprowadzenia takiego zabiegu. Dokumentację przechowuje się przez okres 5 lat od końca roku, w którym wykonano zabieg.

Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi uszkodzenie drzewa.

Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 50% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi zniszczenie drzewa.

CIĘCIA PIELĘGNACYJNE

Utrzymanie prawidłowego i charakterystycznego dla gatunku (odmiany) pokroju, poprawnej konstrukcji korony oraz możliwie najlepszego stanu zdrowotnego drzewa nazywamy cięciami pielęgnacyjnymi (przyrodniczymi). Ze względu na rodzaj możemy te zabiegi podzielić na:

• cięcia sanitarne - polegające na usuwaniu pędów, gałęzi i konarów chorych, martwych oraz uszkodzonych
• cięcia prześwietlające (rozluźniające koronę) - mające na celu zmniejszenie oporu dla wiatru. Pośrednio cięcie takie dopuszcza do wnętrza korony światło oraz umożliwia przewietrzanie korony.
• cięcia korygujące - zmierzające do zniwelowania wad budowy korony, w celu poprawienia kondycji drzewa. Są to wady wynikające zazwyczaj z nieprawidłowego uformowania korony w szkółkach i nie wyeliminowaniu ich po przesadzeniu na miejsce stałe.
• cięcia formujące - zmierzające do uzyskania określonej formy pokrojowej w trakcie produkcji materiału szkółkarskiego oraz w pierwszym okresie pielęgnowania drzewa po posadzeniu w miejscu docelowym.

Najczęstsze nieprawidłowości w pielęgnacji drzew

• wycinanie żywych gałęzi, których usunięcie nie jest uzasadnione ani względami biologicznymi ani technicznymi (nie kolidują z obiektami czy infrastrukturą oraz nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa),
• niepotrzebna redukcja koron drzew rosnących na terenach zieleni, posadzonych w odpowiednich miejscach i odległościach w stosunku do innych drzew i obiektów budowlanych. Drzewa te poza usunięciem posuszu winny zachować swój naturalny pokrój,
• zbyt intensywne cięcie niezgodne z zasadami sztuki ogrodniczej,
• niepotrzebne podkrzesywanie i podnoszenie środka ciężkości - usuwanie gałęzi i konarów od dołu,
• ogławianie,
• zdeformowanie pokroju drzewa,
• nieprawidłowa pora cięć gatunków „płaczących” (prawidłowo w pełni rozwoju liści, nigdy wiosną),
• cięcie zbyt grubych gałęzi w ramach cięć pielęgnacyjnych,
• uszkadzanie żywych części drzewa, np. przez stosowanie tzw. drzewołazów, nieprawidłowa praca pilarką,
• miejsca cięcia o nierównej płaszczyźnie z poszarpanymi krawędziami lub cięcia zbyt płaskie przy pniu,
• obrywy żywych części pnia.
• pozostawianie „tylców” - kikutów konarów bez pozostawienia gałęzi prowadzącej
• pozostawianie rozwidleń V-kształtnych u młodych drzew, które grożą rozłamaniem drzewa w przyszłości,
• zaniechanie zabiegów pielęgnacyjnych (lub nieprawidłowe zabiegi) w młodym wieku drzewa co powoduje, że w późniejszym wieku trzeba dokonywać radykalnych cięć, które osłabiają drzewo i wpływają negatywnie na jego wygląd.

Przykłady nieprawidłowej pielęgnacji drzew